مناظره با ابوحنیفه
امام کاظم علیه السلام میفرمایند:"أفضَلُ العِبادَةِ بَعدِ المَعرِفَةِ إِنتِظارُ الفَرَجِ” بهترین عبادت بعد از شناختن خداوند، انتظار فرج و گشایش است.(تحف العقول، ص. ۴۰۳)
بر پایه روایتی ابوحنیفه به دیدار امام صادق علیه السلام آمد، تا از او در مورد مسئلهای سؤال کند که با پسرش موسی بن جعفر علیه السلام که در آن موقع ۵ سال داشت مواجه شد. ابوحنیفه سؤالی را که برای امام صادق علیه السلام آماده کرده بود، از امام کاظم علیه السلام پرسید: گناه از طرف خدا صادر میشود یا از طرف بنده؟ امام کاظم علیه السلام پاسخ داد: یا از طرف خداست و بنده هیچ نقشی در آن ندارد که در آن صورت خدا بنده را به خاطر چیزی که در آن نقشی نداشته تنبیه نمیکند. یا از طرف خدا و بنده است که در آن صورت خدا شریک قویتر است و شریک قویتر حق ندارد ضعیفتر را به خاطر گناهی که هر دو در آن نقش داشتهاند، تنبیه کند. یا از طرف بنده است و خدا در آن نقشی ندارد که در آن صورت اگر خدا بخواهد بنده را میبخشد و اگر نخواهد تنبیه میکند، و خدا کسی است که کمکش در همه حال طلب میشود. نقل است که ابوحنیفه با شنیدن این پاسخ، خانهٔ امام صادق علیه السلام را ترک کرد و اظهار داشت که این پاسخ برایش کافی است.
منبع:
بحارالانوار، ج۱۰،ص ۲۴۷
مناظره امام موسی کاظم علیه السلام با عالمان یهودی
بر اساس روایتی طولانی که در کتاب قرب الاسناد آمده است روزی عدهای از یهود نزد امام صادق علیه السلام رفتند و گفتند جانشینان و اوصیاء پیامبران دانش غیرآموختنی دارند. آیا شما نیز چنین دانشی دارید؟ امام صادق فرزندش موسی بن جعفر علیه السلام را، که آن زمان پنج سال داشت، فراخواند و بر سینهاش دست کشید و برای او دعا کرد و سپس به یهودیان گفت هر سوالی دارید از او بپرسید. آنها درباره معجزات پیامبر اسلام پرسیدند. بر اساس این روایت، موسی بن جعفر علیه السلام به طور مفصل معجزات متعددی را از پیامبر صلی الله علیه و آله برای آنان برشمرد. یهودیان گفتند از کجا بدانیم معجزات پیامبر همان گونه است که تو برشمردی؟ موسی بن جعفر گفت ما چگونه بدانیم که معجزات موسی علیه السلام همان گونه است که شما میگویید؟ گفتند ما آنها را از نقل راستگویان دریافتهایم. موسی بن جعفر گفت درستی آنچه برای شما گفتم را از آن جهت دریابید که کودکی آنها را بازگو کرده که نه از کسی علم آموخته و نه از ناقلان اخبار شنیده، بلکه خداوند دانش را به او تلقین کرده است.
یهودیان شهادتین را بر زبان جاری کردند و به امامت امامان شیعه گواهی دادند. سپس امام صادق پیشانی موسی بن جعفر را بوسید و فرمود: أَنْتَ الْقَائِمُ مِنْ بَعْدِي (تو امام پس از من هستی).
منبع:
حمیری، قرب الاسناد، انتشارات آل البیت