در اسلام خانواده نقش بسیار مهمی را ایفا می کند و به آن توجه ویژه ای شده است. ارزش و اهمیت والای رفتار صحیح با اعضای خانواده  نیز در کلام و سیره عملی اهل بیت علیهم السلام به خوبی نمایان است. امام رضا علیه السلام نبیره پاک پیامبر نیز در رفتار با همسر، فرزند، برادر و آشنایان شان راه درست را به اهل ایمان نشان داده اند. توصیه ها و رفتارهای عملی امام رضا علیه السلام  در این باره، الگویی برای همه مردم  عصر خود بوده و می تواند چراغ راه ما در این دوران نیز باشد.

امام رضا علیه السلام در مورد جایگاه و مقام کسانی که در دنیا به تکریم همسر وخانواده، وخوش رفتاری و نیکوکاری در قبال آن ها می پردازند، می فرمایند: «نزدیکترین شما به من از نظر مقام در روز قیامت، کسی است که در مورد خانواده خود خوش رفتار باشد.» و در روایت دیگری می فرمایند: «بهترین مردم از نظر ایمان کسی است که درباره خانواده خود نیکوکارتر باشد».

از نظر امام  رضا علیه السلام کسی که خویشتن را وقف محبت به خانواده می کند، در قیامت، در بالاترین درجات ایمان قرار می گیرد. یعنی در مقامی که حضرت رضا علیه السلام که والاترین مؤمنین در عالم می باشند، با ایشان هم نشین می شوند. در سیره ایشان خوش رفتاری با خانواده، عدم سخت گیری های بی مورد، تربیت صحیح فرزندان، تهیه غذای حلال و نیز ایجاد رفاه نسبی و در حد توان را می توان از مصادیق تکریم به خانواده برشمرد.

علاقه حضرت به خانواده‌شان در محبتی که به امام جواد علیه السلام داشتند نیز قابل ملاحظه است. قبل از تولد امام جواد علیه السلام فردی به امام رضا علیه السلام می‌گوید شما کودکان را دوست دارید پس از خداوند بخواهید که پسری به شما عطا کند. حضرت فرمودند: خداوند پسری به من خواهد داد که وارث من می‌شود هنگامی که اباجعفر علیه السلام متولد شدند، حضرت در طول شب گهواره ایشان را حرکت می‌دادند و با او بازی می‌کردند. امام فرزندشان را آن قدر دوست می‌داشتند که شب را نمی‌خوابیدند و گهواره امام جواد علیه السلام را حرکت می‌دادند. به ایشان عرض شد آیا مردم با پسرانشان چنین رفتار می‌کنند؟ حضرت فرمودند: این پسر مانند عامه مردم نیست به دنیا آمدن و رشد نمودن او مانند ولادت پدران پاکش است.

رفتار امام با فرزندشان امام جواد علیه السلام آن قدر محبت آمیز و توام با احترام بود که ایشان را به نام صدا نمی‌زدند بلکه بیشتر با کنیه مورد خطاب قرارش می‌دادند. به عنوان مثال می‌فرمودند: «ابوجعفر برای من نوشته است و من برای ابوجعفر نوشتم.» به این ترتیب می‌خواست ایشان را احترام و تمجید کنند.

امام رضا علیه السلام زمانی که در سفر تشریف داشتند، نامه ای به فرزندشان  امام جواد علیه السلام در مورد صفت بزرگ منشی و سخاء و مروت نوشتند: « فرزندم ابو جعفر! به من خبر رسید که هنگام خروج از منزل، غلامان و خدمتکارانت، درب کوچک منزل را مى گشایند و همراه تو از منزل خارج مى شوند. این کار آنان به خاطر پستى و تنگ چشمى آنان است تا با مستمندان مواجه نشوى و خیر تو به آنان نرسد.

 از تو درخواست مى کنم و تو را به آن حقى که بر گردنت دارم سوگند مى دهم که ورود و خروج تو، همیشه از درب بزرگ باشد و چون بخواهى بر مرکب سوار شوى همراه خود مقدارى سکه طلا و نقره بردار و هر کس دست مسألت دراز کند، او را از عطاى خود بهره مند ساز.

اکرام خانواده در سیرۀ امام رضا علیه السلام منحصر به محبت صرف نبود، بلکه رشد و ارتقاء صفات اهل منزل را همیشه مدنظر داشتند و عدم انجام این تکلیف را به معنای ظلم در حق خانواده می دانستند. 

در کتاب امام رضا علیه السلام و زندگی نوشته حجت الاسلام مهدی غلامعلی»از قول کنیزی که در خدمت امام بودند، می خوانیم: با تشرف امام رضا علیه السلام به خطه خراسان، مامون من را برای خدمت گزاری به ایشان بخشید. خانه امام بسیار ساده بود. در این خانه خبری از امکانات رنگارنگ کاخ نبود. من که به دنیا خو گرفته بودم، تحمل ساده زیستی امام برایم دشوار بود، اما معنویت بسیاری در این خانه نصیبم شد. امام رضا علیه السلام زنی را برای تربیت ما گماشته بودند که شب ها ما را برای راز و نیاز از خواب بیدار می کرد. خوب به یاد دارم که در خانه امام رضاعلیه السلام ، هیچ فردی حتی بزرگان اجازه نداشتند، داد بزنند یا صدایشان را بلند کنند. خود امام نیز همواره با مردم به نرمی و آهستگی و شمرده، سخن می گفت.

????ولادت امام رضا علیه السلام بر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف همچنین شما و خانواده محترمتان مبارک باد????